Op donderdagochtend 11 maart startten de systemen van HUA niet meer op. De systeembeheerder kwam erachter dat er ransomware software was geplaatst. De hackers hadden een bericht achtergelaten dat er contact opgenomen kon worden met hen. Dat heeft HUA niet gedaan maar wat men wel is gaan ondernemen wordt 8 december verteld door Luuk Boessenkool, hoofd bedrijfsvoering en adjunct-directeur van HUA.

Wat is er gebeurd, wie moet je inschakelen, wat heeft men gedaan en hoe is het afgelopen? Als afsluiting: hoe moet je je hier als archiefinstelling op voorbereiden en welke lessons learned zijn hieruit te trekken? Want dit kan iedereen overkomen!

Deze sessie is een ‘must’ voor iedere archiefinstelling.

Charles Ruffolo, de NetworKING neemt ons in een dynamische sessie mee in de wereld van het netwerken. Om goed je werk te kunnen doen, ook in de archief- en erfgoedwereld, moet men in staat zijn om te verbinden binnen je werkveld, maar zeker ook daarbuiten. Charles neemt ons in zijn speciale Nederlands-Engelse manier van presenteren mee hoe je kunt verbinden en sterker nog door te netwerken succesvoller te worden. Schrijf je in voor deze speciale sessie en treedt binnen in de fascinerende wereld van het netwerken.

KVAN leden kunnen het boek van Charles Ruffolo aanschaffen via deze link: www.thenetworking.shop

In september is KVAN gestart met de ontwikkeling van een programma voor Lifelong Learning, mogelijk gemaakt door financiering vanuit KIA. De ontwikkelingen in het vak gaan razendsnel, en het is van belang dat iedereen zich voortdurend kan blijven ontwikkelen. We onderzoeken daarom hoe Lifelong Learning in (archief)instellingen kan worden ingebed, onder meer door het opzetten van een lerende organisatie.

Tegelijkertijd werken we aan leerlijnen die voor archiefprofessionals inzichtelijk maken wat je moet je doen als je je wilt specialiseren, bijvoorbeeld in de toezichtfunctie, digitale dienstverlening of erfgoed. We stellen profielen op per leerlijn (wat moet je kunnen en kennen) en we brengen in kaart op welke manier je je die kennis en vaardigheden eigen kunt maken en vervolgens kunt bijhouden. Hierin gaan we samenwerken met het Rijksprogramma Open op Orde, met KIA en met de KNVI. We maken voor deze leerlijnen ook een update van beschikbare opleidingen en cursussen.In deze sessie informeert Brigit Hoomans (Injoin) jullie verder over het programma Lifelong Learning. We streven er naar de eerste profielen in concept gereed te hebben, en willen die in de sessie graag met jullie aanscherpen.

Een museale collectie, een archief of een verzameling natuurhistorisch materiaal, draagt unieke kennis, verbanden en verhalen in zich. Door een collectie duurzaam te organiseren, te verbinden en toegankelijk te maken ontstaan nieuwe inzichten en ideeën, kunnen mensen zich verwonderen en nieuwe dingen leren.

Lees meer

Microlearning kan een uitweg bieden, zodat de klant online meer houvast heeft op een laagdrempelige manier. Microlearning is een concept waarbij iemand binnen een hele korte tijd een vaardigheid leert of uitleg krijgt over een concept. De klant wordt met het gebruik van microlearnings zo min mogelijk afgeremd in zijn zoektocht en krijgt op een laagdrempelige manier antwoord op een aantal van de meest gestelde vragen bij archiefinstellingen. Hiervoor hebben we een vormgever in de arm genomen die zowel filmpjes als infographics gaat maken.

In deze presentatie nemen we jullie mee door het proces van het maken van deze microlearnings en leggen we uit waarom we vinden dat iedereen gebruik zou moeten maken van deze oplossing. De microlearnings worden algemeen genoeg gemaakt, dat ze door iedere archiefinstelling gebruikt kunnen worden. Op termijn bieden we deze microlearnings aan aan alle archiefinstellingen in Nederland.

De International Council on Archives (ICA) heeft in 1996 een gedragscode opgesteld voor archivarissen. Enkele bepalingen uit deze gedragscode geven een spanning als die moeten worden toegepast in een bedrijfsmatige omgeving. Op initiatief van de sectie Bedrijfsmatig Archiveren binnen KVAN brengen we in deze inspiratiesessie onder leiding van Thieu Kuijs, filosoof en data scientist, deze spanning in kaart. Daarna gaan we op zoek naar een interpretatie van de regels die aansluit bij de geest van de gedragscode en die ook voor bedrijfsarchivarissen hanteerbaar is.

Na de inspiratielezing van Kathalijne Buitenweg op 13 september over Data en tegenmacht zal Evgeny Morozov (lezing in het Engels) op maandag 20 september ons meenemen in de wondere wereld van de Technologie Giganten en hun strategie. Wat zet de publieke sector daar tegenover is de vraag? Twee lezingen om naar uit te zien, dus aanmelden maar!

Saving the Digital Public Sphere From Silicon Valley

Technology giants have survived the recent “techlash” only to re-emerge as the true behemoths of the post-Covid era, ever more ubiquitous in our schools and universities, museums and libraries. Some admire the innovations they introduce; others fetishize the immense cost-savings that their often free products allow. Yet, it’s time to ask: are we playing with fire? Have we wasted the past two decades, having outsourced our institutional and political imagination to Silicon Valley? This talk will go beyond a critical analysis of today’s trends and will also outline what an alternative set of public infrastructures for the digital public sphere might look like.

Evgeny Morozov is the author of The Net Delusion (2011) and To Save Everything, Click Here (2013). He is also the founder and the publisher of The Syllabus, a knowledge curation initiative. He holds a PhD in History of Science from Harvard University. He has been a visiting scholar at Stanford and Georgetown and has published in The New Yorker, The New York Times, Financial Times, and many other publications. His upcoming book is Freedom as a Service (2022).

Op maandag 13 september 2021 van 15.00-16.30 uur zal Kathalijne Buitenweg (1970) een inspiratiesessie verzorgen “”Datamacht en tegenkracht”. Naar haar gelijknamige boek dat in april van dit jaar verscheen. Buitenweg was jarenlang een prominent politica voor GroenLinks. Ze was onder meer tien jaar lid van het Europees Parlement (1999-2009). Lid van de vaste kamer commissie digitalisering. Kathalijne Buitenweg roept in haar boek op om tegenmacht te organiseren en zo de macht over onze data te heroveren. Dat moet een ieder doen als burger, werknemer en internetgebruiker want digitalisering heeft ons leven makkelijker gemaakt, maar heeft er ook voor gezorgd voor nieuwe vormen van beïnvloeding en machtsuitoefening.

Kathalijne Buitenweg (1970) begint op 1 juni als staatsraad bij de Afdeling advisering van de Raad van State. De Afdeling advisering is onafhankelijk adviseur van regering en parlement over wetgeving en bestuur. Zij houdt ook onafhankelijk toezicht over de Europese begrotingsregels. Verder toetst de Afdeling advisering het klimaatbeleid van de regering op basis van de Klimaatwet die vanaf september 2019 geldt. De Afdeling advisering bestaat op dit moment uit veertien staatsraden en vier staatsraden in buitengewone dienst. Vice-president Thom de Graaf is voorzitter van de Afdeling advisering van de Raad van State.

Kathalijne Buitenweg was tot voor kort lid van de Tweede Kamer en vice-fractievoorzitter van GroenLinks. Daarvoor was zij lid van het College voor de Rechten van de Mens en voorzitter van de Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang. Eerder was Kathalijne Buitenweg lid van het Europees Parlement voor GroenLinks en docent aan de Universiteit van Amsterdam. Zij studeerde Europese Studies en Amerikanistiek aan de Universiteit van Amsterdam en promoveerde daar ook in het Europees recht.

Kathalijne Buitenweg zal een verhaal over het thema Datamacht en tegenkracht nav haar gelijknamige boek dat onlangs verscheen, Zij roept in haar boek op om tegenmacht te organiseren en zo de macht over onze data te heroveren. Dat moet een ieder doen als burger, werknemer en internetgebruiker want digitalisering heeft ons leven makkelijker gemaakt, maar heeft er ook voor gezorgd voor nieuwe vormen van beïnvloeding en machtsuitoefening.

André Kuipers is één van de weinige mensen in de wereld, en de enige levende Nederlander, die onze planeet van buitenaf heeft gezien. Hij had het voorrecht twee keer te mogen werken in het internationale ruimtestation ISS. Uit eigen ervaring vertelt André over de reusachtige inspanning die de mens moest leveren om naar de maan te kunnen reizen. Een ogenschijnlijk onmogelijke missie waarin een ultiem beroep werd gedaan op de organisatie, kennis en kunde, communicatie en samenwerking om – met pure bluf én de nodige portie geluk – uiteindelijk het onbereikbare te bereiken. Kuipers: “Ruimtevaart is niet meer weg te denken uit onze wereld. Het dringt door in alle domeinen, van gezondheidszorg en communicatie tot voedselveiligheid en terrorismebestrijding.” 

André vertelt in zijn lezing tevens over het belang van en de omgang met ‘big data’ binnen de wereld van de ruimtevaart.

Door een technische storing zijn de eerste 3 minuten van de video en podcast weggevallen. 

Op maandag 10 mei vervolgen we de KVAN Archiefdagen met een verhaal over dataprincipes voor de digitale samenleving. De lezing zal gehouden worden door Bart Karstens (itt eerder genoemde Melanie Peters). Bart  werkt als senior onderzoeker Digitale Samenleving bij het Rathenau Instituut. Het Rathenau Instituut onderschrijft de FAIR principes – de archiefdagen staan dit jaar in het teken van FAIR uitgangspunten – maar stelt dat toegankelijkheid zonder begrenzing  bijvoorbeeld ongewenst is. Ook moeten we volgens Bart voor het nemen van publieke regie alle, potentieel ongewenste, effecten van digitalisering meenemen. De scope van de FAIR-uitgangspunten is daarvoor te beperkt – stelt Bart – omdat die uitgangspunten niet voldoende zeggen over het borgen van publieke waarden, mensenrechten en het beleggen van verantwoordelijkheden in de governance structuur. In zijn lezing zal hij hier verder op ingaan aan de hand van concrete voorbeelden.

Bart Karstens werkt als senior onderzoeker Digitale Samenleving bij het Rathenau Instituut. Hij heeft zich beziggehouden met onderzoek naar smart city projecten en is projectleider van een omvangrijk onderzoek naar digitalisering in het onderwijs. Zie hiervoor onder meer de blogserie ‘Leren digitaliseren’ op de website van het Rathenau Instituut. Bart heeft een multidisciplinaire achtergrond in zowel de Kunstmatige Intelligentie als in Wetenschap –en Technologiestudies. Hij promoveerde in 2015 aan de Universiteit Leiden op een proefschrift over fouten in wetenschap. Als postdoc deed hij onderzoek naar de structuur van wetteksten en naar interdisciplinariteit, opgevat als uitwisseling van bouwstenen van wetenschappelijke disciplines.

Meer dan FAIR

Onze samenleving digitaliseert in rap tempo. Digitalisering lijkt soms wel op een proces dat zich autonoom voltrekt zonder dat we er iets over te zeggen hebben. Dat beeld klopt echter niet. Wij zijn zelf aan zet met betrekking tot de vraag hoe we de digitale samenleving willen inrichten. Dit besef is de afgelopen jaren gelukkig sterk toegenomen. Zo komen er steeds meer initiatieven om publieke regie op dataverzameling, dataopslag en datagebruik te versterken. Bijvoorbeeld door deze te regelen volgens principes zoals de FAIR-uitgangspunten.

Op zich zijn dit belangrijke uitgangspunten die goed zijn om te hebben, zeker als het op samenwerking tussen publieke en private partijen aankomt. Maar ten eerste moeten de FAIR-uitgangspunten wel worden gekwalificeerd. Toegankelijkheid zonder begrenzing is bijvoorbeeld ongewenst. Ten tweede moeten we voor het nemen van publieke regie alle, potentieel ongewenste, effecten van digitalisering meenemen. De scope van de FAIR-uitgangspunten is daarvoor te beperkt omdat die uitgangspunten niet voldoende zeggen over het borgen van publieke waarden, mensenrechten en het beleggen van verantwoordelijkheden in de governance structuur.

In deze bijdrage lichten we beide punten toe door voorbeelden te halen uit onderzoek van het Rathenau Instituut naar de digitale samenleving. Dat doen we door te kijken naar de manier waarop ‘open science’ in Nederland gestalte begint te krijgen en laten we onze analyse zien van smart city projecten zoals die in de periode 2017-2020 door de gemeente Eindhoven zijn uitgevoerd.

Op donderdag 22 april zal Caspar Almalander een inspiratiesessie digitaal verzorgen vanuit Zweden. Caspar is werkzaam als informatiestrateeg bij Sveriges Kommuner och Regioner in Stockholm. Caspar komt oorspronkelijk uit Nederland (de lezing is dus ook in het Nederlands), maar  woont al geruime tijd in Zweden. Al meer dan 12 jaar heeft Caspar een voortrekkersrol op het gebied van de ontwikkeling en implementatie van digitale archieven in Zweden. Caspar zal uitgebreid ingaan op de overeenkomsten én de verschillen tussen de Nederlandse en Zweedse aanpak in de archievenwereld.  Zweden en Nederland werken al honderden jaren samen op velerlei gebied. Zo is in het verleden heel wat kennis vanuit Nederland naar Zweden geëxporteerd en vice versa. Ook de wederzijdse koningshuizen hebben sinds jaar en dag nauwe banden.  De Zweedse archiefsector lijkt veel op die van Nederland. Toch zijn er een aantal -soms opmerkelijke- verschillen, waarvan de Zweedse wet openbaarheid van bestuur (offentlighetsprincipen) het meest in het oog springt. 

In de sessie zal Caspar ingaan op de verschillen tussen de Zweedse en Nederlandse archiefsector, zoals:

• offentlighetsprincipen, hoe ziet dat er uit en welke betekenis heeft deze wet voor de archiefsector
• de Zweedse organisatievorm van de overheid. Wie bepaalt wat.
• het belang van de archieven in de Zweedse samenleving
• de digitale ontwikkeling en de betekenis ervan voor de archieven
• het wel en niet plaatsen van handtekeningen en wat te doen in een digitale informatiewereld
• samenwerking Riksarkivet en SKR (Zweedse tegenhanger VNG en IPO)
• het archiefverenigingsleven

Eric Kokke is bestuurslid van de KNVI (Koninklijke Nederlandse Vereniging van Informatieprofessionals). Hij zal ingaan op de trends die aansluiten bij het thema archivering vanuit het perspectief van de achterban van KNVI, zoals ICT, DIV en bibliotheek. Aan bod komt onder meer het  belang van samenwerking op deze terreinen, waarbij ook de valkuilen besproken worden.

Authenticiteit en integriteit zijn belangrijke waarden voor een archivaris. Bij een archiefstuk weten we precies wat we moeten doen, maar wat als het gaat om de ethische aspecten van onze professie? De beroepscode van archivarissen, in de jaren 90 van de vorige eeuw opgesteld door de International Council on Archives, voorziet ons van de nodige handvatten. Maar is die code in het huidige (digitale) tijdperk nog voldoende actueel? En doen we wel genoeg om de beroepscode levend te houden? Aan de hand van casussen gaat Jantje Steenhuis in onze studio in Naarden in gesprek met Eric Ketelaar, voormalig rijksarchivaris, en Yvonne Bos-Rops, historica en als archivaris verbonden aan de Rijksarchiefdienst. Maar dit drietal gaat natuurlijk het liefst in gesprek met de deelnemers van deze ontmoetingssessie, die voor iedereen in het vak van belang is. Aanmelden dus!

De thema’s inclusiviteit en diversiteit krijgen in de huidige maatschappij steeds meer aandacht. Ook in de archiefwereld wordt steeds vaker gesproken over wat het betekent om de organisatie inclusiever te maken en welke kansen dit biedt voor de instellingen in hun relatie met de samenleving. Er zijn verschillende manieren waarop naar inclusiviteit kan worden gekeken: samenstelling van personeelsbestand in een organisatie, de samenstelling van het publiek, de wijze van acquireren van nieuwe collecties, welke typen materialen erkend en toegelaten worden tot collecties, de manier waarop collecties toegankelijk gemaakt worden, welke verhalen er met die collecties worden verteld, door wie die verhalen worden verteld etc.

Tijdens een interactieve sessie bespreken Jeftha Pattikawa, Stephanie Welvaart en Charles Jeurgens een aantal van deze perspectieven en onderzoeken samen met de deelnemers kansen en mogelijkheden. Ze putten hiervoor o.a. uit de ervaringen die ze hebben opgedaan in projecten waarbij zij betrokken waren. Het doel van deze interactieve sessie is te onderzoeken welke positie je kunt innemen in het denken over en handelen met betrekking tot inclusiviteit en te bespreken welke handelingsperspectieven op verschillende deelterreinen al beschikbaar zijn of ontwikkeld kunnen worden.

Charles Jeurgens is hoogleraar archiefwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam en adviseur bij het Nationaal Archief. Hij heeft onder meer onderzoek verricht naar archiefvorming in gekoloniseerde samenlevingen en was betrokken bij verschillende projecten die onder de noemer van inclusiviteit en diversiteit geschaard kunnen worden.   

Jeftha Pattikawa coördineert het diversiteit- en inclusiviteitsprogramma bij het Nationaal Archief. Hiervoor was hij projectleider bij STUDIO i – platform voor inclusieve cultuur: een initiatief van het Stedelijk Museum Amsterdam en het Van Abbemuseum Eindhoven om een duurzame impuls te geven aan toegankelijkheid en inclusiviteit binnen het culturele veld.

Stephanie Welvaart is als assistent verbonden aan het NIOD-project Getuigen & Tijdgenoten, onderdeel van het onderzoeksprogramma ‘Onafhankelijkheid, dekolonisatie, geweld en oorlog in Indonesië 1945-1950’. Zij heeft een bachelor behaald in de Culturele antropologie en Ontwikkelingssociologie. Haar afstudeeronderzoek voor de master Sociology, Social Policy and Social Problems betrof het gebruik van etnische categorisering binnen sociaal beleid.

Op 28 januari vindt de eerste ontmoetingssessie plaats. Brigit Hoomans vertelt dan over het initiatief van KVAN om een kwaliteitsregister voor archiefprofessionals te ontwikkelen. Met dat register wil KVAN de kwaliteitseisen die de sector stelt inzichtelijk maken, ingegeven door het loslaten van de diploma-eis voor archivarissen.
Van archiefprofessionals wordt verwacht dat zij een scala aan rollen kunnen invullen – meer dan verenigd kan worden in één persoon. Voor het register zullen daarom kennisprofielen worden ontwikkeld, die laten zien welke kennis en competenties worden verwacht bij die verschillende rollen. Tijdens deze middag praten we jullie graag bij over het kwaliteitsregister, met een terugblik op wat we de afgelopen periode hebben gedaan en de stappen die we in 2021 willen zetten om het register te lanceren.