Sessies Archiefdag 2024
Wat is de veranderende werkwijze van de Belastingdienst met het aannemen van meer archivarissen? Pauline Harmsen, Lotte Oldegbers vertellen over hun toegevoegde waarde. Beeld & Geluid en WO2NET/Oorlogsbronnen laten zien hoe zij al als nutsvoorziening functioneren. Muriël Valckx van Provincie Zeeland heeft de ArchiveTekstMiner ontwikkeld, waarmee je metadata van tekstbestanden genereert in MDTO-format. Zij heeft voor de Archiefdag een interactieve workshop bedacht. Puck Huitsing, directeur KVAN, deelt haar ervaringen als verandermanager. Het hele programma wordt aangeboden door KVAN.
Kijk hieronder naar een toelichting op de sessies in twee rondes. En download de presentaties die gebruikt zijn en gedeeld mogen worden.
> Pauline Harmsen, Senior adviseur informatiehuishouding, Belastingdienst
> Lotte Oldegbers, Senior adviseur bedrijfsvoering, Belastingdienst
De Belastingdienst is natuurlijk de nutsvoorziening in Nederland voor het heffen van Belastingen en het vullen van de staatskas. Hoe ziet de informatiehuishouding van de Belastingdienst eruit? Welke uitdagingen en kansen zijn er? We nemen jullie graag mee in een kijkje in de keuken van alle dilemma’s en vraagstukken waar wij tegen aanlopen bij het werken in een grote uitvoeringsorganisatie waar de archivering nog niet op orde is.
Bij de Belastingdienst werken bijna 25.000 mensen. Een groot deel van onze medewerkers heeft direct contact met burgers en bedrijven. De rest van de medewerkers werkt bij de facilitaire bedrijven, concerndirecties en corporate diensten binnen de Belastingdienst.
De Belastingdienst is onderdeel van het ministerie van Financiën. We voeren niet alleen fiscale wetgeving uit. Ook de FIOD maakt deel uit van de Belastingdienst. We hebben bovendien een van de grootste ICT-organisaties van het land.
> Tessel Vleeskens, Productmanager Archiefdiensten, Beeld en Geluid
> Martijn van der Vliet, Coordinator, Beeld en Geluid
> Edwin Klijn, Projectmanager, Stichting WO2NET/Oorlogsbronnen
> Host: Marc Holtman, bestuurslid KVAN
NOB: WO2 verbinden, verrijken, verrassen
Netwerk Oorlogsbronnen richt zich op het verbinden, verrijken en in samenhang presenteren van inmiddels meer dan 400 collecties over de Tweede Wereldoorlog. In deze sessie wordt gefocust op onze ervaringen in de praktijk en doen we suggesties voor verbetering/doorontwikkeling.
Beeld & Geluid is het transformatorhuis van AV
Beeld & Geluid is een centraal knooppunt voor het archiveren, toegankelijk maken en hergebruiken van audiovisueel materiaal. In deze presentatie wordt besproken hoe Beeld & Geluid deze rol als verdeelstation invult aan de hand van een casus: de dienstverlening bij het archiveren en beschikbaarstellen van de videoregistraties van het MH17 strafproces.
Tessel Vleeskens helpt als Productmanager Archiefdiensten andere organisaties met het duurzaam archiveren en beschikbaarstellen van hun AV-collecties bij B&G.
Beeld & Geluid is het instituut voor mediacultuur en beheert een dagelijks groeiende mediacollectie in de breedste zin van het woord, van geschreven pers, film, radio en televisie tot computergames, online video en websites. Een groot deel van deze collectie is digitaal opgeslagen en wordt beschikbaar gesteld via verschillende portals voor diverse publieks- en gebruikersgroepen. Naast de eigen collectie biedt Beeld & Geluid deze faciliteiten ook aan voor duurzame archivering van AV-collecties van andere organisaties.
> Vera Weterings, Teamleider Informatiedienstverlening, Stadsarchief Rotterdam
> Annemieke de Boer, Waterschapsarchivaris, Waterschap Amstel, Gooi en Vecht
> Jenine de Vries, Coördinator dienstverlening, Collectie Overijssel
> Julia van der Knaap, Archivaris, Atria
In december 2023 publiceerde de KVAN de whitepaper Het archief als nutsvoorziening, ‘van centrale naar verdeelstation’.
De stelling die hier wordt uitgewerkt is dat de rol archiefinstellingen in het digitale domein kan veranderen van een centrale (opslag en beheer) naar een verdeelstation (het verdelen en distribueren van informatie). De behoeftes van de gebruiker staan voorop. Het aantal gebruikers dat direct en digitaal toegang tot informatie (en niet via een zoeksysteem) wil neemt in rap tempo toe.
De belangrijkste vraag is wat de implicaties hiervan zijn voor grotere en kleinere archiefinstellingen en vervolgens hoe we hier met elkaar vorm aan kunnen geven, ook op het gebied van dienstverlening.
Is uw archiefinstelling hier al mee bezig? In welke vorm, op welke termijn? Of juist nog helemaal niet? Door middel van een paneldiscussie gaan wij graag het gesprek met elkaar aan over dit onderwerp. De gespreksleider is Merel Geerlings, werkzaam bij Stadsarchief Amsterdam en lid van de programmacommissie van Archiefdag 2024.
> Stadsarchief Rotterdam
> Waterschap Amstel, Gooi en Vecht
> Collectie Overijssel
> Atria, Kennisinstituut voor Emancipatie en Vrouwengeschiedenis
> Nynke Kuipers, zelfstandig digitaal erfgoed specialist en datacleaner bij Netwerk Digitaal Erfgoed
> Tamara van Zwol, Netwerkcoördinator Houdbaar, Netwerk Digitaal Erfgoed
Van geïnteresseerden in lokale geschiedenis tot journalisten, van makers tot wetenschappers: een brede en diverse groep gebruikers is op zoek naar goede, betrouwbare online erfgoed- en archiefinformatie. Maar data zijn soms vervuild, onvolledig, ontoegankelijk, lastig te vinden of her te gebruiken.
Herken je dit? In deze sessie belichten we een aantal gemeenschappelijke voorzieningen die het Netwerk Digitaal Erfgoed hiervoor biedt om dit mogelijk te maken, zoals het Termennetwerk, het Datasetregister, de zeven datawerkplaatsen die inmiddels verspreid over het land te vinden zijn, en het datacleanteam, die zich als vliegende keeps inzetten voor schone en rijke data.
Dus, wil je weten hoe je de data van jouw instelling kunt verbeteren, verbinden, verrijken en vindbaar maken? Wees welkom bij onze sessie.
> Anouk Schoemaker, Manager, Westfries Archief
> Lizanne Gille – van der Zweth, Adviseur digitale archivering, Noord-Hollands Archief
> Sofie Bustraan, Informatiecommissaris, Gemeente Amsterdam
> Host: Marc Holtman, bestuurslid KVAN
De archiefsector heeft de kennis en kunde om overheidsinformatie actief openbaar te maken (Woo). Zo kunnen wij meehelpen aan het herstel van het vertrouwen in de overheid bij de burger. Kortom, de archiefsector als nutsvoorziening! Hierover ging het panelgesprek tijdens Archiefdag 2023.
Hoe gaan we het actief openbaar maken van overheidsinformatie handen en voeten geven? Het goede nieuws is dat er al praktijkvoorbeelden bestaan, zoals die van Gemeente Amsterdam, Noord-Hollands Archief en Westfries Archief.
Vorig jaar hebben ze dit al aangestipt, nu gaan ze er dieper op in met Marc Holtman als gesprekleider.
> Westfries Archief
> Noord-Hollands Archief
> Gemeente Amsterdam
> Puck Huitsing, directeur KVAN
We gaan het anders doen, we gaan ons anders opstellen als organisatie. Van een klassieke archiefdienst worden we een nutsvoorziening. En dan komt de vraag: Hoe dan? Want dat betekent dat we iets moeten veranderen. In deze workshop wil ik graag mensen op een ontspannen manier meenemen in wat je zoal tegenkomt in veranderingsprocessen. Zodat je patronen kunt herkennen en bij jezelf kunt denken dat je niet gek bent. Dat begint bij de uitroep: ‘goed idee’! Soms menen mensen het echt, maar vaker is het een vorm van weerstand. Aan de hand van voorbeelden laat ik zien hoe dat werkt.
Over de spreker
Puck Huitsing is afgestudeerd in Strategisch Verandermanagement. Zij is gespecialiseerd in wat de gevolgen zijn van een strategische koerswisseling in een organisatie. Waarom een andere koers, en wat betekent dat.
> Vincent Post, Senior Adviseur Kennisontwikkeling, Nationaal Archief
> Marjan Dik, Senior adviseur Kennis en Advies, Nationaal Archief
> Host: Erik Saaman, Programmamanager Open op Orde Nationaal Archief
Archiefdiensten spelen een belangrijke rol bij het duurzaam toegankelijk maken van overheidsinformatie. Zorgdragers kloppen bij ze aan met vragen over het inrichten van hun informatiesystemen. Het DUTO-raamwerk is een praktisch hulpmiddel dat organisaties hierbij in kunnen zetten. Met deze norm kun je met overheidsorganisaties het gesprek aan gaan over de duurzame toegankelijkheid: Wat is het? En wat kunnen ze ermee bereiken? En voor organisaties die klaar zijn om aan de slag te gaan, bevat het concrete modeleisen en randvoorwaarden die ze kunnen toepassen om passende maatregelen te treffen die aansluiten bij hun behoeften.
Marjan Dik en Vincent Post praten je bij over de toepassing van dit kennisproduct en over de praktische ondersteuning die er voor gebruikers beschikbaar is.
Over de sprekers
Vincent is als projectleider betrokken bij de ontwikkeling van het DUTO-raamwerk en andere kennisproducten. Hij heeft een achtergrond in data-analyse en vergelijkende politicologie.
Marjan Dik is als adviseur betrokken bij de ontwikkeling van het DUTO-raamwerk en andere kennisproducten. Marjan heeft kennis en ervaring op het gebied van informatiebeheer.
> Nationaal Archief
> Nieuws: Het volledige DUTO-raamwerk is nu beschikbaar
> Muriël Valckx, Data Scientist, Provincie Zeeland
Tijdens deze workshop demonstreert Muriël Valckx hoe eenvoudig metadata op bestandsniveau gegenereerd kunnen worden met behulp van de open-source tool ArchiveTextMiner. Praktische vraagstukken zoals het bepalen van gewenste metadatavelden zullen worden behandeld.
Als Data Scientist bij de Provincie Zeeland zet Muriël zich in voor het bouwen en implementeren van voorspellende modellen, algoritmes en tools. Daarvoor was zij werkzaam bij het Zeeuws Archief, waar zij zich bezighield met het verbeteren van de toegankelijkheid van diverse (historische) archieven. Zeeland is de 1e provincie die haar volledige bedrijfsvoering heeft laten certificeren volgens de ISO 27001-norm.
> Samantha van As, Archivaris, Haags Gemeentearchief
> Caro Matulessya, Archivaris en Erfgoedprofessional, Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis
In deze sessie wordt onderzocht welke mogelijkheden er zijn om community archives te faciliteren door traditionele archiefinstellingen. Wat hebben zij nodig en hoe kunnen traditionele archiefinstellingen daarin tegemoetkomen?
Community archives hebben vaak methoden ontwikkeld om niet alleen een eigen plek te creëren in de geschiedschrijving en de behoeften van de gebruiker voorop te stellen, maar ook om de aanwezigheid van hun community in (overheids)archieven van andere instellingen te belichten.
In een sessie van 75 minuten zullen verschillende spelers in het werkveld van community archives aan het woord komen en zullen zij ervaringen en gedachten delen over het onderwerp in de vorm van een Roundtable.
Panelleden
De panelleden die meedoen aan deze sessie zijn:
IHLIA, LGBTI Heritage
– Berry Feith
– Wilfred van Buuren
The Black Archives
– Cedric Joy Berkelouw
– Kai Tjong-Ayong
Moslim Archief
– Kamel Essabane
– Sterre Berentzen
Museum Maluku
– Yanise Zijlstra
– Henry Timisela
Over de sprekers
Samantha is Archivaris bij het Haags Gemeentearchief. Zij heeft meegewerkt aan het project ‘Thuis in het archief’ (verhalen verzamelt over de stad Den Haag), het project ‘Geloven in verandering’ (verhalen vastleggen van de gemeenschap rondom de religieuze plek) en aan het tot stand komen van de conferentie ‘Met andere ogen’ in 2022. Momenteel schrijft zij een plan over community archiving voor het Haags Gemeentearchief.
Samantha van As: “Het Haags Gemeentearchief is de afgelopen jaren in contact gekomen met mensen die hun verhaal over de stad Den Haag wilden delen. Soms is het lastig om die contacten te leggen omdat deze mensen vaak buiten de eigen bubbel te vinden zijn. Er zijn verschillende manieren geweest om contacten te leggen. Het Haags Gemeentearchief is aan het leren van de afgelopen projecten en bezig met het ontwikkelen van nieuwe projecten op dit gebied.”
Caro is Archivaris en Erfgoedprofessional bij het IISG en vrijwilliger bij Museum Maluku. Zij heeft voornamelijk werkzaamheden op het gebied van archiefverwerking en toegang en interesse in Community Archives, Participatory Archives, Web- & social media Archives. (Fotograaf van haar foto: Seraya Tuasuun)
Het IISG beheert een rijke collectie op het gebied van sociaal-economische geschiedenis met informatie over organisaties en personen op het terrein van arbeid en sociale en emancipatorische bewegingen.
> Haags Gemeentearchief
> Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis
