Workshops Archiefdag 2023
Kijk hieronder naar een toelichting op het middagprogramma in twee rondes.
De prachtige bronnen in je archief verdienen het om zo goed mogelijk ontsloten te worden. Daarbij kunnen recente innovaties helpen! Maar hoe begin je eigenlijk aan zo’n innovatietraject? Als je je erin verdiept, vliegen de technische termen je direct om de oren. HTR, neurale netwerken, CER, Python en Large Language Models zoals ChatGPT. Tijdens deze workshop laten we je op een laagdrempelige manier zien wat innovatieve technieken voor jouw archief kunnen betekenen en waar je rekening mee moet houden.
We laten je kennismaken met handschriftherkenning en geven je tips om dit op kleine of grotere schaal toe te passen in jouw organisatie. Daarnaast kijken we naar interessante vervolgstappen. Wat te denken van experimenteren met het automatisch hertalen van historisch Nederlands naar modern Nederlands? Of de computer samenvattingen laten maken van lange archiefstukken? Of het automatisch genereren van inhoudelijke metadata op basis van digitale scans? Kortom: er zijn volop mogelijkheden!
Merel Geerlings, programmacommissie Archiefdag: “De sprekers zijn allemaal actief bezig met het ontdekken en toepassen van de nieuwste technologieën, ook binnen het archiefwezen.”
> Gerhard de Kok, onderzoeker en docent, gebruikt techniek om geschiedenis te onderzoeken
> Niek Verhoeff, Project Coordinator, Stadsarchief Amsterdam
> Rick Companje, Specialist Digitale Dienstverlening, Het Utrechts Archief
> Heleen Wilbrink, o.a. AI adviseur, en programma manager, Het Utrechts Archief
Noor Sloterdijk, Code D&I voor Archiefinstelling
Jeftha Pattikawa, Nationaal Archief
Noor Sloterdijk en Jeftha Pattikawa zullen Code Diversiteit & Inclusie toelichten. Samen met de deelnemers van de workshop maken zij een vertaalslag naar de archiefsector. Wil je aan de slag met diversiteit, inclusie en gelijkwaardigheid binnen jouw archiefinstelling? Zet de eerste (of volgende) stap en kom naar deze workshop vol inspiratie om aan de slag te gaan.
Vandaag de dag groeit het besef dat diversiteit, inclusie en gelijkwaardigheid belangrijke onderdelen zijn binnen de organisatie. Als KVAN onderschrijven we het belang van dit onderwerp, maar hoe zorg je ervoor dat diversiteit, inclusie en gelijkwaardigheid wordt opgenomen in het DNA van je organisatie?
Binnen de culturele sector zijn er diverse initiatieven om daarbij te helpen. Eén van die initiatieven is de Code D&I, die door verschillende brancheverenigingen, het ministerie van OCW, het VSB fonds en rijkscultuurfondsen is ontwikkeld.
Noor Sloterdijk maakt zich als Werkveldspecialist D&I bij LKCA en als aanspreekpunt van de Code D&I hard voor een inclusieve culturele sector. Jeftha Pattikawa is adviseur D&I bij het Nationaal Archief, onderdeel van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. In 2019 is hij genomineerd voor de &Award Persoonsprijs voor zijn inzet op het gebied van diversiteit en inclusie in de culturele sector. Jeftha Pattikawa is ook de oprichter van community-archief Verloren Banden en is lid van de NIOD/KNAW Wetenschapscommissie en adviesraad Europeana.
> Noor Sloterdijk
> Code Diversiteit & Inclusie
> Jeftha Pattikawa
> Nationaal Archief
> KVAN en Code Diversiteit & Inclusie
> Maarten Zeinstra
> Lees meer over OoC in Archievenblad
Vincent Janssen, journalist
De onzinnige claims vliegen ons om de oren, het werk van de informatieprofessional was nog nooit zo belangrijk. Maar hoe ziet die verantwoordelijkheid eruit? Tijdens de workshop neemt Vincent Janssen de deelnemers mee in het proces van waarheidsvinding en plaatst het werk van de informatieprofessional in die context.
Hoe faciliteer je waarheidsvinding? Wat is de rol van de informatieprofessional in het journalistieke proces? En kun je als informatieprofessional nepnieuws voorkomen? Samen met de input van de deelnemers gaat Vincent Janssen op zoek naar de antwoorden. Met enkele lessen uit de journalistiek – een sector waarin het beoordelen van informatie net zo essentieel is – en concrete praktijkvoorbeelden probeert hij de levensloop van informatie te illustreren.
Vincent Janssen (1991) is journalist bij De Limburger en auteur van het boek Achter het nepnieuws. Hij maakt verhalen over klimaatverandering, biodiversiteit en wetenschap. Daarvoor schreef hij jarenlang over de sociale impact van nieuwe technologieën en nepnieuws.
> Vincent Janssen
> Artikelen Informatieprofessional.nl over Nepnieuws
acties die je (met je organisatie) direct kunt ondernemen om de eerste stappen te zetten in het werken met en het implementeren van Linked Data.
Merel Geerlings is archivaris, metadataspecialist, projectleider Linked Data en projectleider Records in Contexts bij het Stadsarchief Amsterdam. Ze is lid van de Expert Group on Archival Description van de International Council on Archives. Haar scriptie over de nieuwe beschrijvingsstandaard voor archieven Records in Contexts werd beloond met de F.J. Duparcprijs 2022.
> Merel Geerlings
> Stadsarchief Amsterdam
> Meer over Linked Data
Werkgroep Green IT: Tamara van Zwol, Tineke van Heijst, Sophia van Hoek
Steeds vaker zijn archieven bewust bezig met het verminderen van hun ecologische voetafdruk. Denk aan het verduurzamen van het gebouw en depotruimte, of het vervangen van het aanbod in het bedrijfsrestaurant. Maar wist je dat ook de technische infrastructuur en het digitale archief grote impact hebben op het klimaat?
We maken met elkaar meer en meer digitale informatie duurzaam toegankelijk voor onze gebruikers. Wat is de CO2-impact van deze duurzame toegankelijkheid? Bijvoorbeeld het gebruik van preserveringstools of de migratie van bestanden. Welke maatregelen kun je nemen als archiefdienst om juist je digitale voetafdruk te verkleinen? Deze workshop nodigt je uit om het digitale ecologische duurzaamheidsthema op de agenda van je organisatie te zetten, inclusief concrete impactcijfers en praktische tips.
De sprekers zitten in de Green It werkgroep van het Netwerk Digitaal Erfgoed. Deze werkgroep doet onderzoek naar de milieu-impact van digitale collecties.
> Tamara van Zwol, Beeld & Geluid
> Tineke van Heijst, VHIC
> Sophia van Hoek, Nationaal Archief
> Netwerk Digitaal Erfgoed
Shanna Dijkstra en Nelleke van Zeeland, Stadsarchief Amsterdam
Al jaren zien we dat het aantal studiezaalbezoekers gestaag afneemt en het aantal gebruikers online toeneemt. Door de corona-crisis moesten gebruikers volledig digitaal onderzoek doen. Hierdoor is het aantal studiezaalbezoekers nog sneller dan verwacht afgenomen. De urgentie voor het goed inrichten van de digitale dienstverlening is hiermee steeds groter geworden. Hoe bepaal je als archief waar de behoefte van de gebruiker ligt en hoe pas je je organisatie hierop aan?
Wij staan stil bij de ontwikkelingen van de afgelopen jaren en denken na over een toekomst waarin steeds minder mensen fysiek het archief bezoeken en juist steeds meer hun archiefonderzoek online (willen) doen.
Shanna Dijkstra en Nelleke van Zeeland zijn experts op het gebied van digitale dienstverlening. Ze werken bij het Stadsarchief Amsterdam.
> Shanna Dijkstra
> Nelleke van Zeeland
> Stadsarchief Amsterdam
Europeana – DE-BIAS
For a long time various cultural heritage collections metadata have gone untouched due
to a plethora of reasons, from economic to structural. The main goal of the DE-BIAS
project is to create an AI-powered tool that will identify harmful language and to make
suggestions for alternative language usage within these collections, leading to more
inclusive wording.
As heritage is political, so is language. Language is also essential to expressing and
communicating identities, be they of people, communities, societies and nations. When
it comes to cultural heritage, we have identified an important issue that occurs in
different collections: historical, outdated and sometimes offensive descriptions that
reflect the cultural and societal norms and power structures of the various time periods
during which they were compiled, but are no longer considered appropriate today.
DE-BIAS urges CHIs to improve the inclusiveness and representativity of cultural
heritage metadata by making existing bias visible, guiding users in understanding the
original context of words and providing insights into how they are currently perceived.
For the Archiefdag, DE-BIAS project proposes an interactive workshop in which we will
discuss possibilities and challenges to tackle harmful/derogatory wording in metadata.
