Sessie 1: Totaal Digitaal: totaal onderschat

> Nasim Hamidian, hoofd Digitalisering, Koninklijke Bibliotheek
> Paul Zevenboom, Conclusion Experience en Wereld Natuur Fonds

Het thema van de Archiefdag krijgt een diepere betekenis: wat houdt Totaal Digitaal nu precies in? Wat is de impact op jouw organisatie, processen en medewerkers? Tijdens deze sessie komen twee inspirerende cases aan bod van organisaties die ons al voorgingen in het volledig digitaal denken en uitvoeren: de Koninklijke Bibliotheek en het Wereld Natuur Fonds. Leer van hun ervaringen en ontdek hoe jij de stap naar Totaal Digitaal kunt zetten!

Over Nasim Hamidian
Als hoofd Digitalisering bij de Nationale Bibliotheek leidt Nasim Hamidian een ingrijpende transformatie naar een nieuwe manier van digitaliseren, volledig in lijn met de strategische koers en doelstellingen. Deze verandering brengt niet alleen technische en procesmatige uitdagingen met zich mee, maar raakt ook diepgewortelde cultuuraspecten. Het vraagt van de medewerkers om los te komen van vertrouwde werkwijzen en zich aan te passen aan een nieuwe manier van werken.

‘Tijdens deze dag deel ik graag onze veranderaanpak en strategie: hoe we deze transitie vormgeven, welke obstakels we tegenkomen en hoe we onze medewerkers meenemen in deze waardevolle verandering.’

Over Koninklijke Bibliotheek
De Nationale Bibliotheek (KB) is de centrale bibliotheek van Nederland en speelt een sleutelrol in het toegankelijk maken, bewaren en digitaliseren van kennis en cultureel erfgoed. De KB werkt samen met wetenschappelijke en openbare bibliotheken, erfgoedinstellingen en andere partners om informatie duurzaam beschikbaar te stellen voor onderzoek, onderwijs en de samenleving. Innovatie, digitalisering en brede toegankelijkheid staan hierbij centraal.

Meer informatie
> Nasim Hamidian
> Koninklijke Bibliotheek

> Paul Zevenboom
> Conclusion Experience
> Wereld Natuur Fonds

Sessie 2: Digital first. De toekomst van toegankelijkheid

> Gül Akcaova, lead futurist bij SURF

De samenleving is al volledig digitaal—onderzoekers, historici en burgers werken voornamelijk digitaal. Terwijl archiefinformatie vaak nog niet digitaal is. In deze sessie verkennen we hoe digitale toegankelijkheid een vanzelfsprekendheid zou moeten zijn. Gül Akcaova neemt ons mee in het gedachtengoed van ‘futuring’. Met pakkende storytelling en concrete use cases schetst ze hoe digitale archieven kunnen inspelen op de behoeften van morgen. Hoe ziet de digitale onderzoekservaring er straks uit?

Over Gül Akcaova
Gül Akcaova is lead futurist bij SURF – de coöperatie voor ICT in (hoger) onderwijs en onderzoek in  Nederland. Met een grote fascinatie voor IT-innovatie in onderwijs en onderzoek, verkent ze in haar rol  de potentiële impact van nieuwe technologieën en opkomende concepten op onderwijs en  onderzoek. Met haar bedrijfskunde kennis heeft zij een holistische benadering op (technologische)  ontwikkelingen.

Bij SURF werkt Gül samen op futuring en nieuwe technologiën als AI, XR, edge en Quantum. Futuring kijkt vooruit op basis van trends en gegevens waardoor je sneller en effectiever kunt reageren op nieuwe ontwikkelingen. Op deze wijze worden betere strategische keuzes gemaakt voor de toekomst.

Meer over SURF
SURF is de ict-coöperatie van Nederlandse onderwijs- en onderzoeksinstellingen. De leden zijn eigenaar van SURF en bundelen hun krachten om de best mogelijke digitale diensten te ontwikkelen  of in te kopen, samen te werken aan complexe innovatievraagstukken en om kennis te ontwikkelen  en te delen

 Meer informatie
> www.surf.nl
> Gül Akcaova 

Sessie 3: Dan doen we het zelf: regie over eigen data

.> Björn Wijers, Public Spaces
> Annelot Vijn, Het Utrechts Archief
> Simon Kemper, Nationaal Archief

Archieven zijn de hoeders van authentieke en betrouwbare informatie. Digitale platforms bieden veel mogelijkheden om informatie te ontsluiten en een breed publiek te bereiken. Maar hoe verhoudt deze rol zich tot ontwikkelingen op het internet en digitale technologie, zoals groeiende macht van (Amerikaanse) Big Tech-platforms? Tijdens deze sessie kijken we naar internationale geopolitieke ontwikkelingen en de impact op (het gebruik van) technologie en platforms. Op welke manier kan een archief zich hiertoe verhouden vanuit haar maatschappelijke waarden en rol?

Valt het digitaal imperialisme nog af te wenden?
Kunnen wij als archief op autonome wijze onze data blijven verwerken en beschikbaar stellen? De macht van Big Tech is door de generatieve ommezwaai van de afgelopen jaren een stuk groter geworden. Toch ontstaat er, door het bouwen van eigen data-ketens en de komst van Europese generatieve taalmodellen zoals GPT-NL, ook de kans om binnen deze nieuwe industrie een eigen plek te verwerven, zonder daarbij bloot te worden gesteld aan Amerikaanse, Chinese, Israëlische of andere buitenlandse propaganda. De ontwikkeling van archiefassistenten binnen het Nationaal Archief en Het Utrechts Archief wordt als voorbeeld genoemd om deze kwestie verder toe te lichten.

Daarna zoomen we in op manieren om door middel van Artificial Intelligence (AI) informatie uit archieven te bevragen. Je ontdekt twee pilots van chatbots voor archieven, die een volledig nieuwe manier van zoeken en dienstverlening mogelijk maken. Een innovatieve benadering die de interactie met archieven verandert en gebruikers sneller en efficiënter naar de informatie leidt die ze zoeken. Maar binnen de projecten worden ook vragen gesteld over gebruik (en afhankelijkheid) van internationale oplossingen en LLM’s en wat hier de gewenste richting is.

Over Björn Wijers
Björn Wijers (~336ppm) helpt onder de naam Burobjorn.nl organisaties bij het realiseren van ideeën en wensen met Open Source software development, Open Standaarden en Interaction Design. Hij maakt zich al enige tijd sterk voor eerlijker auteursrecht en meer privacy bewustzijn. Niet alleen in zijn werk maar ook als onbezoldigd bestuurslid van Vereniging Open Nederland, NLUUG en als Chapter Lead van Creative Commons Nederland streeft Björn het in de praktijk brengen van publieke waarden na. Björn is sinds 2021 bij PublicSpaces als freelancer betrokken.

Over PublicSpaces
Stichting PublicSpaces is een unieke coalitie van verschillende publieke organisaties, zoals publieke omroepen, erfgoed-instellingen, festivals, bibliotheken, musea en onderwijs.  Onder de paraplu van PublicSpaces werken deze organisaties samen aan een oplossing voor een  gemeenschappelijk probleem: voor hun communicatie, informatie en mediacirculatie zijn ze grotendeels afhankelijk zijn van Big Tech en hun platformen. Deze zijn primair gedreven door commerciële belangen en gaan dus niet uit van publieke waarden, zoals privacy, autonomie en transparantie. We werken samen aan een eerlijker internet met verschillende organisaties in projecten als Proof of Provenance. Daarnaast bouwen we het netwerk steeds verder uit, zowel nationaal en lokaal als ook op Internationaal en Europees vlak. Hoe meer partners, hoe groter de slagkracht.

Over Simon Kemper
Simon C. Kemper is de data-ingenieur van het Nationaal Archief (NA). In deze rol ontwikkelde hij een virtuele archiefassistent die op basis van uitgebreide verrijking vragen over het verleden beantwoordt. Hierbij wordt gebruikgemaakt van inventarissen, indexen en transcripties uit de digitale collecties van het NA en relevante externe bronnen. Deze applicatie bevat een op maat gemaakte generatieve keten, die is ontworpen om vragen van gebruikers te beantwoorden door rechtstreeks te verwijzen naar geverifieerde gegevens uit archieven. Hij initieerde en leidde meerdere digitaliserings- en data mining-programma’s en werkte samen met het Nationaal Archief van Indonesië, de Koninklijk Bibliotheek, het Rijksmuseum, de Universiteitsbibliotheek Delft, de ARSARI Djojohadikusumo Stichting en de British Library.

Over Nationaal Archief
Het Nationaal Archief is de grootste archiefinstelling van Nederland. Het recht op informatie voor de burger staat bij ons centraal. Wij geven alle burgers toegang tot informatie die zij nodig hebben.

Over Annelot Vijn
Annelot Vijn is Specialist Digitaal Collectiebeheer bij Het Utrechts Archief.

Over Het Utrechts Archief
Het Utrechts Archief is een Gemeenschappelijke Regeling van het Rijk, de provincie Utrecht en de gemeente Utrecht. Daarnaast ook de archiefbewaarplaats van de provincie Utrecht, de gemeente Nieuwegein en verschillende instellingen als de Veiligheidsregio en GGD regio Utrecht. HUA is één van de 11 Regionaal Historische Centra in Nederland en heeft twee locaties: de Alexander Numankade (Studiezaal) en de Hamburgerstraat (Expo).

Meer informatie
> Björn Wijers
> PublicSpaces

> Simon Kemper
> Nationaal Archief 

> Annelot Vijn
> Het Utrechts Archief 

Sessie 4: Ethisch met Data en AI

> Bart Magnus, Meemoo Vlaams instituut voor het archief
> Iris Muis, Data School, Universiteit Utrecht

AI en ethiek bij meemoo
Meemoo beheert vele tienduizenden uren aan gedigitaliseerd audio- en videomateriaal voor diverse content partners uit Vlaanderen en Brussel. De bijhorende metadata zijn vaak erg beperkt. Met de inzet van AI-toepassingen zoals gezichtsherkenning wil meemoo geautomatiseerd en op grote schaal extra metadata creëren en zo het materiaal beter vindbaar en doorzoekbaar maken. Deze sessie neemt je mee in een zoektocht hoe dat op een zo ethisch mogelijke manier te doen.

Over Bart Magnus
Bart Magnus werkt in het team expertise bij meemoo, Vlaams instituut voor het archief. Na zeven jaar in de podiumkunstensector is hij sinds 2016 aan de slag in het digitaal cultureelerfgoedveld. Hij werkt rond allerlei aspecten van open data en digitale archivering: van dataschoning tot hergebruik, van auteursrecht tot ethische reflexen rond data en technologie. Dat gebeurt onder meer binnen projecten met verschillende partners, naar aanleiding van concrete vragen uit het veld en binnen de context van vormingen die meemoo organiseert.

Over Meemoo Vlaams instituut voor het archief
Meemoo, Vlaams instituut voor het archief, is een non-profitorganisatie gesubsidieerd door de Vlaamse overheid, die zich inzet om het verleden tot leven te brengen en het klaar te maken voor morgen. Dit doen we door het erfgoedmateriaal van organisaties in cultuur, media en overheid te digitaliseren. De afgelopen jaren digitaliseerden we dragers als kranten, video- en audiocassettes, films, glasnegatieven, en meer. Hierna wordt het digitale materiaal gearchiveerd en digitaal veiliggesteld. Hierbij hebben we extra aandacht voor metadata – beschrijvende gegevens die onmisbaar zijn om het gearchiveerde materiaal later ook doorzoekbaar en toegankelijk te maken. Digitaal geboren of al gedigitaliseerde erfgoedobjecten laten we trouwens niet in de kou staan: via digitale instroom komt ook dit materiaal netjes terecht in ons archiefsysteem! Daarnaast ondersteunen we honderden erfgoedorganisaties ook bij de dagelijkse zorg voor hun collectie: in de erfgoeddatabank kunnen zij hun collectiestukken professioneel registreren en vlot beheren.

We maken het archiefmateriaal van onze partners ook voor iedereen toegankelijk en bruikbaar via online platformen. Het Archief voor Onderwijs is er voor lesgevers (in opleiding) en leerlingen uit het lager en secundair. Op hetarchief.be, artinflanders.be en vlaamsekunstcollectie.be vinden het onderzoeksveld, professionals en iedereen met een interesse in cultureel erfgoed een ruim aanbod aan audiovisueel archiefmateriaal en kunst. Daarnaast delen we onze opgedane expertise over digitaalerfgoedprocessen met andere organisaties. Zo beantwoorden we adviesvragen, organiseren we vormingen, zetten we projecten op, en verspreiden we onze kennis via presentaties en onze kennisbank.

We maken het archiefmateriaal van onze partners ook voor iedereen toegankelijk en bruikbaar via online platformen. Het Archief voor Onderwijs is er voor leerkrachten(-in-wording) en leerlingen. Op hetarchief.be en artinflanders.be vinden het onderzoeksveld, professionals en iedereen met een interesse in cultureel erfgoed een ruim aanbod. Daarnaast delen we al onze opgedane expertise over digitaalerfgoedprocessen met andere organisaties. Zo beantwoorden we adviesvragen, organiseren we vormingen, zetten we projecten op, en verspreiden we onze kennis via presentaties en onze kennisbank.

Data-ethiek
Het verzamelen, analyseren, presenteren en archiveren van grote hoeveelheden data: hoe doe je dat op een ethisch verantwoorde manier? Iris Muis neemt het publiek mee in de wereld van data-ethiek, aan de hand van een praktisch hulpmiddel. De Ethische Data Assistsent (DEDA) is een laagdrempelige manier om alle ethische valkuilen van een dataproject in kaart te brengen en te ondervangen. Het wordt al toegepast door meer dan 30 overheidsorganisaties en is te gebruiken zonder diepgaande technische kennis. Na de sessie kunnen deelnemers zelf met de (gratis) methode aan de slag.

Over Iris Muis
Iris Muis heeft meer dan 10 jaar ervaring met verantwoorde AI en digitale ethiek. Ze is een van de drie uitvinders van De Ethische Data Assistent (DEDA), een tool om de ethische impact van dataprojecten te beoordelen. Nu in gebruik bij meer dan 50 overheidsorganisaties. Zij heeft ook een instrument ontwikkeld om de impact van algoritmes op mensenrechten te beoordelen, het toonaangevende Impact Assessment Mensenrechten en Algoritmes (IAMA). Ze heeft 25 IAMA trainingssessies ontwikkeld en geleid met meer dan 500 deelnemende professionals in de afgelopen 2 jaar. Iris Muis is geselecteerd als één van de 100 Briljant Women in AI Ethics 2025.

Iris Muis heeft een achtergrond in recht, internationale betrekkingen en mensenrechten met een speciale focus op digitale ethiek. Ze werkt samen met de publieke en private sector aan kwesties rond verantwoorde datapraktijken, door het ontwikkelen van cursussen voor professionals en het ontwikkelen van impact assessments voor verantwoorde AI. Momenteel werkt Iris Muis als teamleider bij de Data School van Universiteit Utrecht

Over Data School
Data School is een onderzoeksplatform aan de Universiteit Utrecht. Data School (DS) doet al sinds 2013 onderzoek naar de impact van digitalisering op de maatschappij, door middel van samenwerkingen met overheden, NGO’s, bedrijven, studenten en wetenschappers. Vooral openbaar bestuur en (publieke) media zijn domeinen waar DS zich op focust. Door deze ervaring is sterke expertise opgebouwd in het verzamelen van data en het analyseren daarvan ten opzichte van culturele, ethische en sociale aspecten.

 
Meer informatie
> Bart Magnus
> Meemoo Vlaams instituut voor het archief

> Iris Muis
> Data School, Universiteit Utrecht

Sessie 5: Gen Z: de digitale gebruiker van de toekomst

> Rutger van den Berg, jongerenonderzoeker en trendanalist, Youngworks

Archieven bieden toegang tot kennis en informatie voor iedereen. Door de digitale transformatie van de maatschappij, veranderen de wensen van de gebruikers; zeker van de gebruikers van de toekomst. Wat kenmerkt Gen Z; de gebruiker van de toekomst? En verschillen ‘generaties’ eigenlijk wel zoveel als we denken? En door welke (maatschappelijke) ontwikkelingen, zoals digitalisering, wordt deze Gen Z gevormd? Welke rol speelt ‘historisch besef’ bij deze generatie? In een inspiratiesessie neemt Rutger van den Berg (Youngworks) je mee in generatiedenken en de leefwereld van Gen Z.

Over Rutger van den Berg
Rutger van den Berg doet al 15 jaar onderzoek naar jongeren en jongerencultuur. Hij is sterk gefascineerd door de interactie tussen jongeren en hun volwassen omgeving. Wat vormt de vormgevers van de toekomst en hoe kunnen we hier invloed op uitoefenen?

 Youngworks is een onderzoek- en adviesbureau gespecialiseerd in jonge doelgroepen

 Meer informatie
> Rutger van den Berg
> www.youngworks.nl

Sessie 6: Ethisch naar de digitale tijd

> Sheila Sitalsing, gespreksleider
> David Barnouw, David Barnouw, emeritus-onderzoeker
> Hannie Kool-Blokland, Ethisch Beraad
> Samaa Mohammad-Ulenberg, DAIEC

Tijdens het voorbereiden van het digitaal toegankelijk maken van het CABR-archief hebben het Nationaal Archief, WO2Net , het Huygens Instituut en het NIOD onderzocht welke groepen belangen hebben bij de openbaarmaking en digitalisering van dit archiefmateriaal. Daarbij is contact gezocht met verschillende belangengroepen en is er veel gesproken over belangen, rechten, plichten en risico’s. Hoe is dit gegaan? Waar zitten leermomenten? Waar had beter op gelet moeten worden? Welke andere archieven of projecten hebben wij waar dit speelt? Met een interdisciplinair panel willen we de ethische kant van totaal digitaal vanuit verschillende hoeken belichten en bespreken. Gespreksleider is dagvoorzitter Sheila Sitalsing. 

Over David Barnouw
David Barnouw (1949) studeerde politicologie, was korte tijd werkzaam bij het IISG en de subfaculteit psychologie van de Universiteit van Leiden en van 1979 tot 2014 werkzaam bij het NIOD als onderzoeker, voorlichter en woordvoerder. Hij was twee keer visiting professor aan de Universiteit van Vermont in Burlington.

‘Als het om CABR of soortgelijke archiefbestanden gaat, hoort de archivaris M/V niet te vragen wat de gebruiker met de gegevens gaat doen. De archivaris M/V is geen politieagent, officier van justitie of rechter, maar een professionele dienstverlener.’ 

Sessie 7: De inventaris is dood! Leve de metadata!

> Joop Vanderheiden, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
> Nico Vriend, Noord-Hollands Archief
> Merel Geerlings, Stadsarchief Amsterdam
> Nine Claassen, Erfgoedhuis Zuid-Holland

Door te digitaliseren en te transcriberen geef je gebruikers de mogelijkheid om door de volledige teksten van je archiefstukken te zoeken. Je kunt dan de traditionele inventaris als zoeksysteem overslaan, maar wat gebeurt er met de gegevens in die inventaris? Want metadata blijft essentieel voor het vinden, begrijpen en verbinden van informatie. Niet alles wat je over een archiefstuk moet weten, staat immers in het stuk zelf geschreven. Tegelijkertijd is metadata vaak beknopt en beperkt, maar juist door gegevens uit de teksten zelf te extraheren en als metadata aan te bieden, kan deze informatie enorm verrijkt worden.

In deze sessie delen we twee inspirerende voorbeelden van hoe je geautomatiseerd metadata genereert en verrijkt (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en Erfgoedhuis Zuid-Holland) en hoe je bestaande metadata met terugwerkende kracht effectiever inzet (Noord-Hollands Archief en Stadsarchief Amsterdam), voor een gerichtere en rijkere gebruikerservaring.

Over Merel Geerlings
Merel Geerlings is metadataspecialist en projectleider Linked Data. Ze studeerde algemene cultuurwetenschappen en haalde in 2021 haar archiefdiploma aan de Archiefschool. Haar scriptie over de nieuwe beschrijvingsstandaard Records in Contexts werd beloond met de F.J. Duparcprijs. Merels missie is om de toegankelijkheid van archieven voor allerlei soorten gebruikers te verbeteren, met metadata en linked data als middel. Zodat wie dan ook informatie kan vinden waar ze naar op zoek zijn.

Over Stadsarchief Amsterdam
Het Stadsarchief Amsterdam is het geheugen van Amsterdam (inclusief Weesp), Amstelveen, Ouder-Amstel en Diemen en beheert bijna 750 jaar aan documenten, persoonsgegevens, beelden en verhalen.

Over Nine Claassen
Nine Claassen is data-cleaner bij Erfgoedhuis Zuid-Holland. Zij is verantwoordelijk voor advies en ondersteuning op het gebied van digitalisering en archivering door erfgoedinstellingen, in het bijzonder bij de Datawerkplaats. Vanuit Erfgoedhuis Zuid-Holland zet Nine zich in voor erfgoedinstellingen die hulp kunnen gebruiken in het opschonen, verrijken en linken van hun registratiedata.

Over Erfgoedhuis Zuid-Holland
Erfgoedhuis Zuid-Holland zet zich in voor het behouden, benutten en beleven van het cultureel erfgoed van Zuid-Holland. Dit doen we binnen het werkveld van roerend, onroerend en immaterieel erfgoed, zoals: monumenten, musea, molens, historische interieurs, erfgoedcollecties, archeologie, archieven, culturele tradities en gewoonten, historische landschappen, verdedigingswerken, kastelen, landgoederen en buitenplaatsen, industrieel erfgoed, agrarisch erfgoed en religieus erfgoed.

Over Nico Vriend
Nico Vriend is historicus en archivaris en werkzaam als adviseur toegankelijkheid & innovatie bij het Noord-Hollands Archief. Hij leidde diverse projecten waarin historische archieven en collecties beter doorzoekbaar zijn gemaakt door inzet van nieuwe technieken als tekst- en beeldherkenning en linked data.

Over Noord-Hollands Archief
Het Noord-Hollands Archief helpt organisaties om hun informatie toegankelijk en betrouwbaar te houden en helpt mensen om meer te weten te komen over hun eigen geschiedenis en die van de provincie Noord-Holland en de regio’s Kennemerland en Amstel- en Meerlanden.

Over Joop Vanderheiden
Joop Vanderheiden (1964) werkt bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed als informatiemanager Thesauri en Linked Open Data. Dat klinkt misschien wat technisch, en dat is het ook, maar in de kern draait het om één ding: zorgen dat we met z’n allen dezelfde taal spreken in de wereld van erfgoeddata. Daarnaast ben ik coördinator van het Termennetwerk, de landelijke voorziening waarmee erfgoedinstellingen begrippen, termen en concepten uniform kunnen gebruiken en delen. Met een achtergrond in informatiemanagement en mijn jarenlange ervaring bij de RCE denk ik graag mee over de betekenis van termen, maar net zo goed over hoe u die betekenis digitaal ontsluit, verrijkt en publiceert.

Over Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) zorgt voor de bescherming, instandhouding en ontwikkeling van het Nederlandse erfgoed. Dat doet de dienst niet alleen voor gebouwen, maar ook voor archeologie, landschappen, museale collecties en maritiem erfgoed. De RCE voert erfgoedbeleid uit in opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en levert daarbij ook advies en kennis.

Meer informatie
> Joop Vanderheiden
> Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

> Nico Vriend
> Noord-Hollands Archief

> Merel Geerlings
> Stadsarchief Amsterdam

> Nine Claassen
> Erfgoedhuis Zuid-Holland

Sessie 8: Koloniale sporen in het archief: terug naar de bron

> Gertjan Filarski, Filarski Consultancy
> Camiel de Kom, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Koloniale collecties zijn gevormd en ontstaan vanuit een Westerse perspectief. Deze collecties bevinden zich dan ook veelal in Westerse landen, zoals Nederland. Hierdoor hebben landen en gemeenschappen van herkomst geen fysieke toegang tot deze collecties, noch de informatie daarover. De Koloniale Collecties Datahub tracht dit probleem van ontoegankelijkheid aan te pakken. Zo kunnen landen en gemeenschappen van herkomst nu steeds meer informatie over hun erfgoed terugvinden op het platform en hun eigen perspectief aan deze informatie toevoegen.  Op deze manier probeert het Consortium Koloniale Collecties – de eigenaar van het project – een digitale en creatieve oplossing te bieden voor dit probleem.

Wat kunnen archiefinstellingen leren van dit project? Wanneer archieven digitaal gaan, is het namelijk van groot belang om ook inclusief digitaal te gaan. Hoe kan context vanuit gemeenschappen een toegevoegde waarde vormen voor inclusieve online archieven in Nederland? Hoe kunnen gelijke samenwerkingen met gemeenschappen worden opgezet? Samenwerkingen waarvoor vertrouwen, toegankelijkheid van data en co-creatie van kennis over het verleden en de toekomst essentieel zijn.

Het Consortium Koloniale Collecties is een samenwerking tussen Museum Bronbeek, NIOD, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Rijksmuseum en Wereldmuseum. Het Consortium ondersteunt collectiebeherende instellingen bij herkomstonderzoek door kennis te delen, een vraagbaak te zijn en belanghebbenden een netwerk te bieden.

Over Gertjan Filarski
Als zelfstandig consultant implementeert hij met teams nieuwe technologie in het collectiebeheer, erfgoed, en onderzoek (en dan vooral de geestes- en sociale wetenschap). ‘Daarbij volg ik niet zomaar ‘vul-hier-de-laatste-hype-in’ maar richt ik me op de impact die een digitale innovatie op de mensen en processen rondom een organisatie heeft. Dat betekent dat ik steeds de toegevoegde waarde van een innovatie moet kunnen uitleggen. We doen geen technologie om de technologie.’

Voorheen was hij directeur digitale infrastructuur voor het cluster geesteswetenschap van de KNAW; CTO van het grootschalige nationale infrastructuur NWO-project CLARIAH, en vertegenwoordigde hij Nederland in het EU programma DARIAH. Voor het consortium Koloniale Collecties leidde hij het team dat de Nederlandse datahub heeft opgebouwd, en voor het Netwerk Digitaal Erfgoed richtte hij zich op ‘dienstplatforms’: applicaties die erfgoed van diverse instellingen aan specifieke gebruikersgroepen beschikbaar stellen.

Over Camiel de Kom
Zijn werk en studie richten zich op musea, koloniale collecties, (digitaal) erfgoed en geheugen. ‘Dit zijn onderwerpen waarmee ik in aanraking kwam toen ik opgroeide, en door mijn Surinaamse familieachtergrond. Ik ben afgestudeerd in Kunstgeschiedenis (BA) en Museologie (MA), met een minor Programmeren, aan de Universiteit van Amsterdam. Mijn interesse in programmeren kwam naar voren door het werken aan een digitaal archief in de Oude Kerk in Amsterdam, waar ik over het belang leerde van technische kennis.

Momenteel ben ik digitaal-erfgoed-coach voor het bureau van het Koloniaal Collections Consortium in Nederland. Een van onze doelen is het ondersteunen van de oprichting van een datahub voor koloniale collecties voor belanghebbenden uit landen van herkomst en onderzoekers

Meer informatie
> Gertjan Filarski
> Camiel de Kom
> Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed